چرا حافظ این همه نقش می‌زند؟

حافظ، این شاعر سنتی ما، چه در سر دارد که مدرن‌ترین روشنفکران ما در جهان معاصر دست به دامان او شده‌اند؟

به گزارش ایسنا، روزنامه هم‌میهن نوشت: «روشنفکران ایرانی مختلفی در دوران معاصر که خود را گرفتار مشکله سنت و مدرنیته می‌دانند و هر یک راه مختلفی برای برون‌رفت از این جدال طراحی کرده‌اند، به حافظ، این شاعر کهن ایرانی و دیوان شعر او بازگشته‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

البته چنین موضوعی خاص جامعه روشنفکری ایرانی نیست، هم در جهان غرب و هم در جهان عرب، ما شاهد مواجهه روشنفکران با شاعران هستیم. کدام اهل اندیشه‌ای است که بازگشت مارتین هایدگر متفکر چالش‌برانگیز و معاصر آلمانی به فضای شاعرانگی و ارادت او به فریدریش هولدرلین را از نظر دور بدارد. بنابراین موضوع رابطه روشنفکران و شاعران از آن جمله موضوعات کمتر بررسی شده است که بیشتر باید مورد تامل قرار گیرد. در چنین زمینه‌ای پرسش اصلی بحث حاضر این است که حافظ، این شاعر سنتی ما، چه در سر دارد که مدرن‌ترین روشنفکران ما در جهان معاصر دست به دامان او شده‌اند؟ بازگشت به حافظ مساله‌ای است که‌ در طول تحقیقات اخیرم پیرامون مواجهه سنت و تجدد به آن رسیده‌ام.

به‌راستی حافظ چه می‌گوید و چرا این همه برای روشنفکران معاصر ایرانی در طیف‌های فکری مختلف دلبری کرده است؟ در میان بقیه روشنفکران معاصر تا آنجا که صاحب این قلم بررسی کرده است، احسان طبری، محمود هومن، احمد کسروی، احمد شاملو، محمدعلی جمالزاده، داریوش آشوری، فرهنگ رجایی، داریوش شایگان، بهاءالدین خرمشاهی و ... از جمله حافظ‌پژوهان معاصر ایرانی و صاحب اثر در این عرصه هستند. به‌راستی در دیوان حافظ چه رازی نهفته است که هم عارف ربانی و عابد سالک نقش خود را در آن می‌بینند و هم هواداران ناسیونالیسم دوآتشه و ایران‌پرستان ضد عرب، هم هواخواهان مبارزه طبقاتی و برداشت ماتریالیستی از تاریخ و هم‌ وطن‌دوستان و قرآن‌پژوهان و هم رمانتیک‌های سوزناک و هم رندانِ عیار عشرت‌پرست و همگان در هر جشن و محفلی با آن فال می‌زنند. به‌راستی چرا حافظ این همه نقش می‌زند؟

درست است که حافظ این شاعر قرون‌وسطایی ما سوار اتومبیل و هواپیما و قطار نشده است و تلفن همراه نداشته است و در بستر فضای تکنولوژیک امروز کنشگری نداشته است، اما داریوش آشوری می‌گوید جهان او و معنای زندگی در اندیشه حافظ در ارتباط با ازل و ابد بُعدهای عمیقی دارد که در دنیای تکنولوژیک مدرن و به‌ویژه در عالم انسان دچار «کین‌توزی جهان سومی» فراموش شده است. حتی فراتر از این موضوع، روشنفکری چون آشوری بر این باور است که راه تجدد ایرانی از حافظ و فضای شاعرانگی حاکم بر اندیشه او می‌گذرد. ماحصل سخن اینکه اگر چه از عمر حافظ سال‌ها و قرون بسیاری گذشته است اما حافظ که در ذخیره فرهنگی ما ایرانیان از جایگاهی مهم برخوردار است در جهان امروز نیز همچنان دارای اهمیت است و به‌ تعبیر شایگان یکی از مهم‌ترین اقلیم‌های حضور و شاعرانگی ما ایرانیان به شمار می‌آید.

جالب است که شایگان شاعران برجسته ما چون فرودسی، مولوی، خیام، سعدی و حافظ را نماینده یک جریان فکری تلقی می‌کند. اگر فردوسی مظهر حماسه و اسطوره است، خیام مظهر تعارض و تناقض ما ایرانیان است. در تفسیر شایگان، مولانا نماد سنت عرفانی ما و سعدی نماینده ادب اجتماعی این مردمان است و حافظ نیز بیش از هر چیز ترجمان اسرار و تعادل است؛ تعادلی که زیست جهان امروز ایران بیش از هر زمان دیگری به آن‌ نیازمند است. هر چه هست اینکه حافظ همچنان شاعری است که در اکنون ما حاضر است و به‌ هیچ روی او را نمی‌توان نادیده انگاشت.

جمع‌بندی نویسنده این است که هر یک از روشنفکران مذکور با قصد و نیتی سراغ حافظ رفته‌اند تا ضمن پیشبرد پروژه فکری خویش راهی برای برون‌رفت از مشکل سنت و مدرنیته بگشایند.»

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: حافظ

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۷۵۲۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

همایشی برای «میرزا احمد داواشی» شاعر کرد زبان در دانشگاه کردستان

خبرگزاری مهر؛ گروه‌استان‌ها: میرزا احمد داواشی (۱۳۵۹-۱۲۷۹ ه ش) شاعر شیرین‌سخن، نکته‌سنج، زیباسرا، زیبابین، فصیح واژه و بلیغ زبان کرد است که اشعارش را به زبان کردی و در قالب لهجه‌های گورانی-هورامی و سورانی-جافی سروده است.

او که از آخرین شاعران گورانی‌سرای بخش جنوبی کردستان ایران است متولد شهر روانسر از توابع استان کرمانشاه است. میرزا احمد که به لقب «داواشی» معروف است در اواخر اشعارش معمولاً به همان نام خودش یعنی احمد که یکی از نامهای پیامبر اکرم اسلام (ص) است خود را ندای شاعرانه می‌زند. بنابراین لقب داواشی در افواه عامه شهرت دارد و نام احمد همان لقب شعری اوست.

موضوعات شعری این شاعر متنوع و متکثر است و نمادهای مرتبط با جغرافیا، تاریخ و فرهنگ جامعه ایران و کردستان سخت در کلام و زبان شعریش هویداست و هستی و حیات میرزا احمد در همان زبان شیرین شعری‌اش که از بستر تاریخی و اجتماعی زمانه‌ی خود جان گرفته عیان و نمایان است.

شعر «موسی و سنگتراش» و همچنین «هه‌ڵاڵه زه‌رده» از آن دست شعرهایی است که مخاطب را به مسیر تاریخ راهی می‌نماید و راوی بخشی از تاریخ مردمانی می‌شود که همواره واقعیت زیسته خود را به اشکال مختلف بروز داده و به بانگ رسا سر داده‌اند.

امروز دانشگاه کردستان میزبان همایشی ملی با عنوان «میرزا احمد داواشی» شده است که به صورت یکروزه و با اجرای ۱۰ پنل تخصصی و سخنرانی ویژه برگزار شده است.

علی اکبر مظفری، معاون پژوهشی دانشگاه کردستان در آئین افتتاحیه همایش، ضمن معرفی دانشگاه کردستان، به رتبه‌های کسب شده دانشگاه در سطح ایران، آسیا و جهان اشاره کرد.

وی به وجهه بین‌المللی دانشگاه کردستان اشاره کرد و از حضور ۶۰۰ دانشجوی خارجی در دانشگاه کردستان خبر داد.

مظفری همچنین به حضور اساتید نمونه کشوری و جهانی در دانشگاه کردستان گریزی زد و عنوان کرد: پژوهشکده کردستان‌شناسی و فعالیت‌های آن یکی از افتخارات دانشگاه بوده که در راستای مسئولیت اجتماعی نیز فعالانه گام برداشته و این همایش نیز جزئی از این فعالیت‌ها و افتخاری برای دانشگاه است.

زنجیره کنفرانس‌های میراث معنوی برگزار می‌شود

یادگار کریمی رئیس پژوهشکده کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان نیز در افتتاحیه همایش ملی میرزا احمد داواشی در دانشگاه کردستان، ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این همایش از سوی پژوهشکده کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان، اظهار کرد: این همایش اولین حلقه از زنجیره کنفرانس‌های میراث معنوی ایران است.

وی افزود: وقتی پیشنهاد برگزاری کنفرانس میرزا احمد داواشی مطرح شد، انتظار می‌رفت همچون نویسندگان و شاعران مطرح کرد از سوی مردم شناخته شده باشد اما متأسفانه کسی از ایشان شناختی نداشت و گستره جغرافیایی شناخت وی بسیار محدود بود.

کریمی این مسئله را عاملی برای تصمیم برگزاری زنجیره کنفرانس میراث معنوی عنوان کرد و افزود: این حقیقت تلخی است که به دلیل عدم شناخت و عدم معرفی این افراد نتوانسته‌ایم با دنیای امروز خود را وفق داده و خود را به حاشیه رانده‌ایم.

رئیس پژوهشکده کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان همچنین ترجمه رمان‌ها و اشعار و آثار نویسندگان کرد را راهی برای ایجاد دیالوگ با جهان دانست و گفت: زبان امروز زبان علم است و به همین دلیل این کنفرانس را علمی برگزار می‌کنیم.

وی با اشاره به اینکه در حق میرزا احمد داواشی اجحاف صورت گرفته، ابراز امیدواری کرد که این کنفرانس گشودن دری برای شناخت و شناساندن میرزا احمد داواشی نه تنها در کردستان بلکه در سطح ایران و فراتر از آن باشد.

گفتنی است؛ همایش ملی میرزا احمد داواشی امروز ۱۹ اردیبهشت با ۱۰ پنل تخصصی و چندین سخنرانی در تالار مولوی دانشگاه کردستان در حال برگزاری است.

کد خبر 6100600